مهارت‌هایی برای کنترل استرس

یکی از مهمترین مهارت‌هاي ده‌گانه زندگي، توانايي مقابله با استرس است. در توضيح اين مهارت در ابتدا بهتر است تعريف جديدي از استرس داشته باشيم. برخلاف تصور عام استرس به معني اضطراب و دلشوره نيست، بلکه استرس يعني دوباره سازگار شدن فرد با شرايط و موقعيت جديد. هرجا که تغييري در زندگي روي دهد ما با يک استرس روبه رو هستيم.
به گزارش دارچین به نقل از روزنامه خراسان؛ سازگار شدن با شرايط جديد، هم به جسم و هم به روان فرد فشار مي آورد. به همين دليل به استرس فشار هم گفته مي شود. پاسخ بدن به محرک هاي دروني و بيروني فشار رواني ناميده مي شود. محرک هاي بيروني شامل تغيير شغل، نقل مکان به يک شهر جديد، ازدواج، مرگ عزيزان و … است. البته حوادث خوشحال کننده هم به اندازه حوادث غمبار مي تواند فشارزا باشد. محرک هاي دروني شامل ناراحتي جسماني و يا رواني است.

استرس و شخصيت افراد
شخصيت افراد نيز در اين باره موثر است. به طور کلي ۲ تيپ شخصيتي وجود دارد که تفاوت فاحشي با يکديگر دارند. شخصيت نوع A و شخصيت نوع B.
چنان که پيش از اين نيز در صفحه خانواده و مشاوره درباره تفاوت هاي شخصيت A و B توضيح داده ايم، شخصيت نوع A افرادي هستند که در معرض فشار رواني بيشتري قرار مي گيرند، فعالانه سعي در کنترل افراطي محيط و اشيا دارند و پرخاشگري و مسئوليت بيشتري را نمايش مي دهند، به فوريت هاي زماني حساسيت دارند و سعي مي کنند بيشترين کار را در کمترين زمان انجام دهند. در مقابل، تيپ شخصيتي B افرادي آسان گير هستند و براي انجام دادن امور عجله و شتابي ندارند. آن ها حساسيت زيادي به زمان ندارند و بيشتر اوقات را براي استراحت و لذت بردن از زندگي اختصاص مي دهند.

مهارت مقابله با استرس
همه افراد با استرس روبه رو مي شوند. زندگي بدون استرس معني ندارد. انسان در همه شرايط تحت استرس قرار دارد، ولي آن چه که بسيار تعيين کننده است برخورد و مقابله هر فرد با استرس هاي زندگي است، منظور از مقابله، کوشش ها و تلاش هايي است که فرد انجام مي دهد تا استرس را از ميان بردارد، برطرف کند، به حداقل رساند و يا تحمل کند. بنابراين هميشه نمي توان استرس را از ميان برداشت، بلکه در مواردي بايد آن را کاهش داد يا تحمل کرد.

نقش حمايت اجتماعي در کنترل استرس
ارتباطات و معاشرت هاي اجتماعي مي تواند مانند يک سپر در مقابل استرس عمل کند و مانع آثار منفي استرس شود. ارتباطات اجتماعي باعث مي شود که فرد بتواند مشکلات و ناراحتي هاي خود را با انسان هاي ديگر مطرح کند، از آن ها راهنمايي بگيرد، کمک بخواهد و در نتيجه در صورتي که با مشکل و استرس روبه رو شد، بتواند سريع با آن برخورد و از طولاني و مزمن شدن آن جلوگيري کند، به همين دليل است که در اسلام بر مواردي مثل صله رحم، نماز جماعت و … تاکيد شده است.

مقاومت در برابر استرس
با توجه به اين که استرس جنبه هاي بدني و رواني دارد؛ بنابراين براي مقاومت در برابر استرس و کاهش زيان ها، بايد هم به مراقبت هاي جسماني و هم رواني توجه کرد و اين فعاليت ها را انجام داد:

۱ – شناسايي اين مسئله که چه وقت و چرا تحت فشار رواني هستيد بسيار مهم است. چنان چه هنگامي که تحت فشار هستيد نسبت به آن آگاهي نداشته باشيد و نتوانيد علل آن را بيابيد نمي توانيد هيچ کمکي براي حل مشکل به خودتان بکنيد.

۲- تاثير فشار رواني روي شما به طور جدي با نحوه قضاوت و پيش بيني شما از يک واقعه و ميزان کنترلي که احساس مي کنيد روي آن شرايط خواهيد داشت ارتباط دارد. يادداشت هاي روزانه به شما کمک مي کند که بتوانيد موقعيت هاي تنش زا را شناسايي و براي کنار آمدن با آن برنامه ريزي کنيد.

۳- به اندازه کافي بخوابيد، ورزش کنيد و مراقب تغذيه خود باشيد.

4- نه گفتن به درخواست هاي غيرمنطقي ديگران و نيز داشتن زمان استراحت کافي مي تواند فشار رواني را به حداقل برساند.

5- از تنفس شکمي و آرام سازي عضلاني استفاده کنيد. به اين شکل که راحت بنشينيد، چشم هايتان را ببنديد، تمام عضلات خود را به صورت عميق آرام کنيد و از طريق بيني نفس بکشيد. به موازات بيرون دادن نفس، درباره کيفيت تنفس تان فکر کنيد. اين عمل را ۱۰ تا ۲۰ دقيقه ادامه دهيد.

6- زماني را براي تفريح و استراحت در نظر بگيريد.

7- سعي کنيد ديدگاه مثبتي نسبت به زندگي داشته باشيد.

8- سعي کنيد در زندگي خود برنامه ريزي روشن با اهداف مشخص داشته باشيد.

9- ارتباطات اجتماعي و معاشرت هاي خود را افزايش دهيد.

10- انتظارات خود را از زندگي کاهش دهيد.

11- و البته قبل از هر چيز به تقويت اعتقادات مذهبي و معنوي خود بپردازيد.صحبت با يک مشاور براي تشخيص مشکلات ايجاد کننده فشار رواني و شکستن الگوهاي منفي تحريک که موجب فشار مي شود هم مفيد است.